Stigma

Wat ik écht behoorlijk frustrerend vind, is hoe vaak mensen een medische behandeling of operatie geweigerd wordt vanwege hun gewicht. Niet zelden wordt er dan gezegd: “de risico’s zijn te groot.”

Maar in dezelfde adem wordt wél een maagverkleining voorgesteld — alsof dát geen risicovolle ingreep is.

Dat is toch bizar?

Neem iemand met een blessure waardoor bewegen moeilijk is.

Een operatie zou kunnen helpen om weer mobieler te worden, minder pijn te hebben en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Maar omdat het lichaam van die persoon niet binnen een bepaalde BMI valt, wordt die ingreep geweigerd.

Terwijl juist die operatie zou kunnen bijdragen aan herstel en gezonder leven.

Toch wordt die mogelijkheid afgesloten, terwijl een gastric bypass – een zware, onomkeerbare ingreep – ineens wél bespreekbaar is.

Dat voelt krom. En dat ís het ook.

Gewicht is geen waardevolle graadmeter voor gezondheid

Wat hierin vaak over het hoofd wordt gezien, is dat gewicht of BMI niet de volledige waarheid  over gezondheid vertellen. Iemand met een hoger gewicht kan heel gezond leven door voedzaam te eten, voldoende te bewegen (binnen zijn of haar mogelijkheden), niet te roken, slechts af en toe alcohol te drinken, en goed te slapen. Terwijl iemand met een "gezond" BMI misschien leeft op fastfood, roken en weinig beweging — en toch gemakkelijker toegang heeft tot zorg.

Dat is geen gezondheidszorg. Dat is gewichtsstigma.

En dat stigma zit diep. Niet alleen in de samenleving, maar óók in de zorg.

Ook zorgverleners verdienen een bredere blik. En nee — dit is geen beschuldigende vinger naar zorgverleners.

Ook zij zijn gevormd door een cultuur waarin dun gelijk werd gesteld aan gezond.

Een cultuur waarin BMI als hét meetinstrument werd gepresenteerd. Dit terwijl gewicht geen gedraging  is en van veel factoren afhankelijk is!

Iedereen verdient ruimte en inzicht om een andere, bredere blik te ontwikkelen.

Eentje die zachter is, mensgerichter en kijkt naar het hele verhaal van een persoon — niet alleen naar het getal op de weegschaal.

Gelukkig zie ik dat ook steeds meer zorgverleners wél deze kant op bewegen.

Het heeft tijd en aandacht nodig — maar dat maakt het niet minder nodig.

Sterker nog: het kan me eigenlijk niet snel genoeg gaan.

Want zolang die omslag uitblijft, blijven mensen worstelen met onbegrip, tegenstrijdige voorstellen en een eenzijdige focus op gewicht.

Tijd voor een nieuwe gezondheidsvisie! Waarom?

Uitgebreid onderzoek toont aan dat het volgen van vijf leefstijlgewoonten leidt tot een afname van gezondheidsrisico’s in elke gewichtscategorie, zelfs zonder gewichtsverlies  (zie afbeelding).

Namelijk:  

• Niet roken
• Minimaliseren alcohol inname: (vrouwen (0-1) maximaal per dag/mannen (0-2) maximaal per dag)
• Groente en fruit inname: 5 porties per dag
• Beweging: 12 keer per maand (Vorm, tijd en intensiteit naar eigen invulling)   

Met andere woorden: gezonde gedragingen zijn waardevol, ongeacht of er kilo’s verdwijnen.

Toch blijven veel zorgtrajecten sterk gericht op actief afvallen.

De vaak aanwezige nadruk op gewicht is des te schrijnender wanneer je beseft dat een focus op gewichtsverlies zélf vaak averechts werkt. Onderzoek toont aan dat 80 tot 95% van de mensen na een dieet hun gewicht (en vaak zelfs meer) terugkrijgt — door biologische mechanismen zoals aanpassingen in honger- en verzadigingshormonen, een verlaagde ruststofwisseling en toegenomen psychologische stress. Ons lichaam is simpelweg niet ontworpen voor pittige gewichtsinterventies. Deze aanpak is niet bevorderlijk voor het lichaam — en al helemaal niet voor de geest! 

Ik kies voor een andere benadering

Daarom werk ik met een andere aanpak.

Een waarin gedrag, beleving, wensen en waarden centraal staan — niet het gewicht.  En ik zie wat dat doet.

Mensen voelen zich gehoord. Gezien. Serieus genomen.

En dat werkt: niet als snelle oplossing, maar als duurzame verandering.

Zonder strijd. Mét respect voor het lichaam.

Hoe dit alles begon

Tijdens mijn opleiding maakte ik kennis met intuïtief eten en een alternatieve benadering, wat me direct aansprak en waarover ik meer wilde ontdekken. Ik ben nog steeds ontzettend dankbaar dat ik mijn afstudeeronderzoek aan dit onderwerp mocht wijden: Hoe kunnen we de zorg en begeleiding voor mensen verbeteren, zonder de nadruk te leggen op afvallen?

De conclusie uit de gesprekken voor mijn afstudeeronderzoek met zowel cliënten als behandelaars was glashelder: Er is behoefte aan een uitgebreide, persoonlijke benadering van gezondheid. Daarnaast moet deze benadering meer zichtbaar worden in onze maatschappij.

Mijn wens?

Dat niemand meer uitgesloten wordt van zorg vanwege zijn of haar gewicht.

Dat gezondheid niet langer enkel wordt beoordeeld op basis van een cijfer.

Dat zorgverleners worden ondersteund om die bredere blik te ontwikkelen.

Op deze manier werken we toe naar authentieke, inclusieve, mensgerichte gezondheidszorg. Voor iedereen.

En wat betreft die olievlek van bewustwording en verandering? Die mag wat mij betreft veel sneller verspreiden.

Een essentieel onderdeel hiervan is -voor mij- een intervisiegroep met gelijkgestemde diëtisten, waarin we casussen bespreken en ervaringen delen om van elkaar te leren: ontzettend waardevol!

Zo hebben we gezamenlijk al gewichtsneutrale informatiebladen vertaald, afkomstig van HEAS®.

Health at every size® is een beweging die gezondheidsbevorderende gewoonten aanmoedigt zonder gewicht als graadmeter voor de gezondheid te gebruiken. De sheets zijn gemaakt om evidence-based zorgopties te bieden voor veelvoorkomende gezondheidsproblemen zoals diabetes, schildklierproblematiek, PCOS, hoge bloeddruk en nog veel meer.

In de toekomst hopen we samen nog veel meer prachtige dingen te realiseren als het gaat om het uitbreiden van de olievlek authentieke, inclusieve, mensgerichte gezondheidszorg.

Benieuwd naar de inzichten uit mijn afstudeeronderzoek of naar de health sheets?.

Let me know! Ik deel het graag.

Lieve groetjes Titia